تبیین رابطه بین کیفیت سود در شرکتهای ورشکسته در مقایسه با شرکتهای غیر ورشکسته
هدایت هر فرایند تحقیق در هر یک از شاخه های علوم جهت رسیدن به یکسری نتایج و یافته های پژوهشی جهت کار بست در زندگی بشری است به واقع یافته ها برو نداد فرایند تحقیق هستند و موجودیت تحقیق را توجیه و اثبات می کنند. یافته های هر پژوهش شامل یکسری توضیحات درباره وضعیت موجود و برخی استنباط ها بر اساس تفاوت ها و رابطه ها است؛ تجزیه و تحلیل داده ها برای بررسی صحت و سقم فرضیات برای هر نوع تحقیق از اهمیت خاصی برخوردار است. امروزه تجزیه و تحلیل اطلاعات از اصلی ترین و مهمترین بخشهای تحقیق محسوب می شود. فصل چهارم، هسته اساسی تحقیق و مشتمل بر جداول و تجزیه و تحلیل اطلاعات است. تجزیه و تحلیل اطلاعات به عنوان بخشی از فرایند روش تحقیق علمی یکی از پایه های اصلی هر مطالعه و بررسی است. به عبارتی در این بخش، پژوهشگر برای پاسخگویی به مسئله تدوین شده و یا تصمیم گیری در مورد رد یا تأیید فرضیه یا فرضیه هایی که برای تحقیق در نظر گرفته است، از روش های مختلف تجزیه و تحلیل استفاده می کند. لیکن، ذکر این نکته نیز ضروری است که تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده به تنهایی برای یافتن پاسخ پرسشهای پژوهش کافی نیست، تعبیر و تفسیر این اطلاعات نیز لازم است. قبل از پرداختن به آزمون فرضیه ها، لازم است اطلاعات مختصری نسبت توصیف جامعه آماری و متغیر های تحقیق ارائه شود. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده از روش آمار توصیفی و استباطی می گردد. در این فصل ابتدا به توصیف جامعه آماری و متغیر های تحقیق را بیان نموده و سپس هر یک از فرضیه ها را با بهره گرفتن از روش های آماری استنباطی آزمون می کنیم. در بررسی اطلاعات داده شده ابتدا به بررسی توصیفی اطلاعات و سپس به آزمون فرضیات خواهیم پرداخت.
| برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید. |
۱-۴- آمار توصیفی
۱-۱-۴- آمار توصیفی متغیر وابسته: شرکتهای ورشکسته(درمانده مالی)
ما در این تحقیق برای شناسایی شرکتها به ورشکسته و غیر ورشکسته از مدل تعدیل شده آلتمن استفاده می کنیم که مبتنی بر ارقام دفاتر و صورتهای مالی است :
مدل آلتمن : مدل مورد استفاده،مدل (Z’-SCORE) آلتمن است.این مدل که از پنج نسبت مالی : سرمایه در گردش به کل دارایی (X1) ،سود انباشته به کل دارایی (X2) ،درآمد قبل از بهره و مالیات به کل دارایی (X3) ،ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام به ارزش دفتری بدهی (X4) ،فروش به کل دارایی (X5) تشکیل شده به صورت زیر است:
(Z’= ۰/۷۱۷ X1+0/847 X 2+3/107 X 3+0/420 X 4 +0/998 X 5
در این مدل اگر Z′( شاخص کل )محاسبه شده برای شرکتهاکمتراز۲۳/۱باشد، احتمال ورشکستگی شرکتها خیلی بالا واگر بین ۲۳/۱و۹/۲ باشد شرکت در ناحیه ورشکستگی ،واحتمال ان وجود دارد.وهمچنین اگر Z′( شاخص کل )محاسبه شده بالاتر از ۹/۲ باشداحتمال ورشکستگی شرکت خیلی کم است آلتمن با این مدل به۹۴درصدپیش بینی صحیح دست یافت.altman2000))
جدول۱-۴ وضعیت شرکتها با بهره گرفتن از مدل آلتمن
| وضعیت شرکت | تعداد | درصد |
| شرکتهای با احتمال ورشکستگی خیلی کم | ۲۵ | ۰/۰۲۵ |
| شرکتهای با احتمال ورشکستگی در حد متوسط | ۲ | ۰/۰۲ |
| شرکتهای با احتمال ورشکستگی خیلی بالا | ۷۳ | ۰/۰۷۳ |
| مجموع | ۱۰۰ | ۰/۰۱۰۰ |
جدول۲-۴ شاخص های مرکزی و شاخصهای پراکندگی از جمله میانگین و انحراف معیار
| مینیمم | ماکزیمم | میانگین | انحراف معیار | |
| سرمایه در گردش به کل دارایی | -۲۰۷۲۷٫۲۶۳۷ | ۴۸۰۹٫۰۴۷۱ | -۹٫۸۲۲۱۱۲ | ۱۰۴۳٫۳۶ |
| سود انباشته به کل دارایی | -۷٫۷۵۱۹ | .۷۱۷۴ | -.۲۱۴۲۳۵ | .۹۷۰ |
| درآمد قبل از بهره و مالیات به کل دارایی | .۰۰۰۹ | ۵۱۰٫۷۲۷۶ | ۱۴٫۹۷۷۹۷۳ | ۵۱٫۲۲ |
| ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام به ارزش دفتری بدهی | -۱۹۹۸۴۳۲٫۰ | ۱۶۷۹۴۳۹۸٫۰۰ | ۴۱۹۳۷۸٫۲۹۵۶۰۰ | ۱۴۵۶۶۹۱٫۵۳ |
| فروش به کل دارایی | ۳۴۸۹٫۴ | ۷۷۷۷۵۸۳۲۴٫۰ | ۲۱۸۲۰۱۲۸٫۶۱۸۶۰۰ | ۸۳۹۷۲۱۱۶٫۵۱ |
۲-۱-۴- آمار توصیفی متغیر مستقل: کیفیت سود
جدول ۳-۴- شاخص های مرکزی و شاخصهای پراکندگی از جمله میانگین و انحراف معیار
| مینیمم | ماکزیمم | میانگین | انحراف معیار | |
| سود و زیان انباشته | -۱۹۹۸۴۳۲٫۰ | ۱۶۷۹۴۳۹۸٫۰ | ۴۱۹۳۷۸٫۲۹۵۶۰۰ | ۱٫۴۵۶۶۹۱۵۶ |
| جمع کل دارایی | ۳۴۸۹٫۴ | ۷۷۷۷۵۸۳۲۴٫۰ | ۲۱۸۲۰۱۲۸٫۶۱۸۶۰۰ | ۸٫۳۹۷۲۱۱۷۷ |
| سود ویژه قبل از کسر بهره و مالیات | ۱۲۷۶۲۲٫۰ | ۲۰۲۲۲۱۹۰٫۰ | ۱۸۲۷۲۷۷٫۰۴۶۰۰۰ | ۲٫۸۷۱۲۳۷۴۶ |
| جمع حقوق صاحبان سهام | -۱۸۶۰۹۹۵٫۰ | ۶۱۴۳۵۴۸۵٫۰ | ۲۰۰۲۸۷۱٫۵۱۱۷۶۰ | ۶٫۱۲۵۲۶۰۸۶ |
| جمع کل بدهی | ۱۵۰۷٫۰ | ۷۳۱۴۶۶۸۲۸٫۰ | ۱۹۸۱۷۲۵۷٫۱۰۶۸۴۰ | ۷٫۹۰۷۲۲۴۱۷ |
۲-۴- آزمونهای پیش فرض رگرسیون
- آزمون ثابت بودن واریانس پسماندها (جمله خطا)
یکی از فرضها در برازش مدل فرض ثابت بودن واریانس جمله خطا میباشد. اگر واریانس خطا دارای جمله ثابت نباشد آن را واریانس ناهمسانی میگویند. یکی از آزمونهای تشخیص ناهمسانی واریانس آزمون آرچ (ARCH) میباشد که راجع به ثابت بودن یا متغیر بودن واریانس جمله خطا است. در واقع قبل از هرچیزی بایستی راجع به وضعیت واریانس جمله خطا، چنین آزمونی صورت گیرد. برای بررسی اینکه آیا واریانس ثابت است یا خیر؟ بنابراین فرض ذیل تدوین میگردد
H0 : ai = ۰ واریانس خطا ثابت نمیباشد
H0 : ai ≠ ۰ واریانس خطا ثابت میباشد
| جدول ۴-۴-نتایج آزمون واریانس ناهمسانی | |||
| وضعیت | سطحمعنیداری | آماره F | آزمون |
| عدم وجود ناهمسانی واریانس | ۰٫۸۵۴ | ۰٫۰۳۴ | آماره F |
| عدم وجود ناهمسانی واریانس | ۰٫۸۵۲ | ۰٫۰۳۵ | مشاهده*ضریب تعیین |
بررسی نتایج حاصل از آزمون ناهمسانی واریانس نشان میدهد سطح معنیداری مقدار آماره F در سطح خطای ۵ درصد، بزرگتر از ۵ درصد و معنیدار نیست و یا به عبارت دیگر مقادیر آماره F به دست آمده مدل از مقادیر مربوط به آماره جدول کوچکتر میباشد بنابراین فرضیه H1 مبنی بر ناهمسانی واریانس جملات خطا رد میگردد. بنابراین میتوان استدلال کرد که دادهها از واریانس همسانی برخوردار هستند.
۱-۲-۴- آزمون خودهمبستگی سریالی
در مطالعات اقتصادسنجی که برمبنای سری های زمانی قرار دارند، فرض عدم خود همبستگی سریالی بین اجزاء اخلال که از فروض مهم مدل کلاسیک است، اغلب نقض می شوند، بنابراین لازم می باشد که قبل از تفسیر نتایج حاصل، به بررسی پدیده خود همبستگی سریالی بین جملات اخلال پرداخته شود ؛ زیرا در صورت وجود خودهمبستگی سریالی بین اجزاء اخلال ، تخمینزنهای OLS دیگر در بین تمام تخمینزنها بدون تورش، کارا نیستند یعنی دارای حداقل واریانس نمیباشند و در نتیجه استنباط آماری، قابل اعتماد نخواهد بود . برای این منظور، معمولاً از آزمون تشخیص خود همبستگی سریالی بریوش گادفری استفاده میگردد. در این آزمون فرضیه ها به شکل زیر است :
H0 : عدم خودهمبستگی
H1 : وجود خود همبستگی
| جدول۵-۴- نتایج آزمون خودهمبستگی سریالی | |||
| وضعیت | سطحمعنیداری | آماره F | آزمون |
| وجود خودهمبستگی | ۰٫۴۹۴ | ۰٫۷۱۰ | آماره F |
| وجود خودهمبستگی | ۰٫۴۷۹ | ۱٫۴۷۱ | مشاهده*ضریب تعیین |
نتایج مربوط به آزمون خودهمبستگی سریالی جملات خطا نشانگر آن است که در سطح اطمینان ۹۵ درصد مقادیر احتمال مربوط به آماره F بزرگتر از ۵ درصد بوده و یا به عبارت دیگر مقادیر آماره F به دست آمده مدل از مقادیر مربوط به آماره جدول کوچکتر بوده، بنابراین فرضیه H1مبنی بر وجود خودهمبستگی مرتبۀ اول سریالی، رد شده یعنی جملات اخلال مدل دارای خودهمبستگی سریالی نمیباشد از این رو میتوان استدلال کرد که دادهها فاقد هودهمبستگی سریالی میباشند. بنابراین میتوان نتیجه گیری کرد که خطاها از یکدیگر مستقل بوده و می توان از مدل رگرسیونی جهت آزمون فرضیه ها استفاده کرد.
۲-۲-۴- آزمون نرمال بودن باقیماندهها
یکی از آزمونهای نرمال بودن داده ها آزمون کلوموگروف-اسمینروف است. در هنگام استفاده از روش رگرسیون نرمال بودن اجزا خطا در مدل برازش شده از اهمیت به سزایی برخوردار میباشد بنابراین در این آزمون، فرض های ذیل تدوین می شود .
نرمال بودن توزیع جملات اخلال H0 :
عدم نرمال بودن توزیع جملات اخلال H1 :
اگر مقادیر محاسباتی آماره Z بزرگتر از ۵ درصد باشد، نرمال بودن توزیع جملات اخلال رد نمیشود. همانطور که ملاحظه میگردد چون سطح معناداری آماره آزمون کلوموگروف-اسمینروف بزرگتر از ۵ درصد میباشد بنابراین فرض صفر پذیرش شده و در نتیجه دادها از توزیع نرمال پیروی می کنند.
| ONE-SAMPLE KOLMOGOROV-SMIRNOV TEST | ||
| STANDARDIZED RESIDUAL | ||
| N | ۹۹ | |
| NORMAL PARAMETERSA | MEAN | -.۱۱۶۱۲۸۸ |
| STD. DEVIATION | .۸۶۲۵۰۶۳۸ | |
| MOST EXTREME DIFFERENCES | ABSOLUTE | .۱۲۴ |
| POSITIVE | .۱۲۴ | |
| NEGATIVE | -.۰۶۹ | |
| KOLMOGOROV-SMIRNOV Z | ۱٫۲۳۹ | |
| ASYMP. SIG. (2-TAILED) | .۰۹۳ | |
نمودار۱-۴
۳-۴- آمار استنباطی
۱-۳-۴- نتایج حاصل از آزمون های آماری فرضیه اول پژوهش
- فرضیه ۱:در شرکتهای ورشکسته در مقایسه با شرکتهای غیر ورشکسته بر اساس مدل پایداری سود، کیفیت سود کمتر است.
برای محاسبه ی این فرضیه از مدل های زیر استفاده شده است:
اقلام تعهدی اختیاری (DAC) استفاده مدیریت از اقلام تعهدی (کمتر یا بیشتر از حد معمول) در گزارشگری سود را اندازه گیری می کند؛ یعنی، سودی مدیریت شده است که اقلام تعهدی اختیاری بیشتری
دارد:
مدل ۱-۴ TACi ,t /Ai ,t -1=α۰(۱/Ai,t-1)+α۱[ ΔREV i,t- ΔARi,t /Ai,t-1]
+ α۲(PPEi,t/ Ai,t-1+ α۳ROA+ €i,t
TAC کل تعهدی ها، A، کل داراییهای شرکت در ابتدای سال، ΔREN، تغیر در درآمد فروش، ΔAR، تغییر در حسابهای دریافتنی، PPE، داراییهای ثابت مشهود است. ROA بازده دارایی ها است. در این مدل فرض می شود در هر صنعت میزان مشخصی اقلام تعهدی وجود دارد که این مقدار طبیعی محسوب می شود. همچنین، میانگین تعهدی های اختیاری در هر سال- صنعت صفر است. بنابراین، مقایسه میزان واقعی اقلام تعهدی یک شرکت خاص با میزان برآوردی حاصل از رگرسیون فوق، بیانگر تعهدی های اختیاری آن شرکت است.
مدل ۲-۴
مدل رگرسیونی در سطح سال-صنعت برآورد می شود. مقادیر باقیمانده ( i,t) نشان دهنده میزان اقلام تعهدی غیر عادی است که به صورت زیر اندازه گیری می شود:
مدل ۳-۴
DAC اقلام تعهدی اختیاری، اقلام تعهدی واقعی، TAC اقلام تعهدی برآوردی با بهره گرفتن از مدل فوق می باشد.
نهایتا تاثیر نهایی مدیریت سود بر کیفیت سود با بهره گرفتن از مدل زیر آزمون خواهد شد:
مدل ۵-۴
جدول۶-۴ بررسی برخی اقلام مورد استفاده در مدل طی سالهای مورد بررسی
| مینیمم | ماکزیمم | میانگین کل | انحراف معیار | |
| جمع دارائیها سال قبل | ۲۶۰۱۸ | ۶۲۳۸۰۹۳۱ | ۲۴۷۰۱۱۶٫۲۵ | ۶۸۲۰۶۸۴٫۳۱۹ |
| تغییر در درآمد | -۱۳۹۶۵۶۵ | ۵۹۷۰۹۲۷ | ۳۰۵۱۳۱٫۷۵ | ۱۰۱۵۴۱۱٫۷۵۴ |
| تغییر در حسابهای دریافتی | -۶۷۸۲۷٫۰۰۰۰ | ۳۹۹۲۹۶۷٫۰۰۰۰ | ۲۳۰۳۴۵٫۷۰۳۱۶۰ | ۶۲۰۲۷۶٫۰۷۴۵۳۶۰ |
| دارائیهای ثابت مشهود | ۱۰۵۳۳ | ۵۵۲۸۸۰۱ | ۴۵۸۰۳۱٫۰۵ | ۸۸۴۴۰۲٫۲۰۳ |
| بازده دارائیها | -.۶۶۹ | .۶۲۰ | .۰۸۷۴۴ | .۱۵۹۳۴۴ |
| اقلام تعهدی واقعی | -۱۰۴۷۳۸۵ | ۸۸۰۹۷۶۵ | ۵۲۶۳۳۳٫۱۷ | ۱۳۰۳۲۳۴٫۱۷۸ |
| اندازه شرکت | .۰۰۰۰ | ۷٫۷۹۵۱ | ۵٫۶۵۸۷۲۱ | ۱٫۳۸۲۶۶۵۸ |
| نسبت BM | -۵٫۴۲۵۳ | ۲۴٫۵۹۳۲ | .۸۴۲۴۰۰ | ۲٫۵۸۱۹۷۱۸ |
جدول ۷-۴ ضرایب بدست آمده بر حسب تحلیل عاملی برای محاسبه اقلام تعهدی برآوردی
| Component | |
| کل دارائیهای شرکت | .۹۲۲ |
| تغییر درآمد فروش | .۹۳۰ |
| تغییر در حسابهای دریافتی | .۹۷۶ |
| بازده دارائیها | ۰٫۷۷۲ |
| دارائیهای مشهود ثابت | ۰٫۷۲۵ |
جدول ۸-۴ مقدار اقلام تعهدی برآوردی واقلام تعهدی اختیاری بر حسب مدل (۱-۴)
| مینیمم | ماکزیمم | میانگین | انحراف معیار | |
| Tac | -۱۷۳۵۳۱۱٫۳۵ | ۴۲۷۵۱۸۴٫۴۰ | ۲۰۷۶۹۲٫۳۰۴۳ | ۷۴۱۷۰۵٫۳۰۹۹۸ |
| DAC | -۴۲۱۴۸۶۶٫۴۰ | ۸۷۳۹۹۳۹٫۳۱ | ۳۶۰۵۷۸٫۲۷۵۷ | ۱۵۴۶۵۱۹٫۵۹۳۶۲ |
جدول ۹-۴ ضرایب محاسبه شده برای کیفیت سود در معادله (۵-۴) با بهره گرفتن از تحلیل عاملی
| Component | |
| DAC | .۳۶۱ |
| بازده دارائیها | .۹۱۷ |
| اندازه شرکت | .۳۳۹ |
| نسبت BM | .۷۷۲ |
جدول ۱۰-۴ تحلیل نتایج فرضیه اول
| وضعیت شرکت | میانگین کیفیت سود | انحراف معیار | مینیمم | ماکزیمم | رتبه |
| شرکتهای با احتمال ورشکستگی خیلی کم | ۱۴۲۵۷۹٫۴۲۲۸ | ۷۲۲۱۵۳٫۳۱ | -۱۵۱۵۳۹۷ | ۳۱۵۵۱۲۲ | ۱ |
| شرکتهای با احتمال ورشکستگی | ۱۳۴۳۹۳٫۹۰۹۲ | ۴۱۱۷۹۸٫۳۴ | ۵۳۴۳۹۳٫۹ | ۵۳۴۳۹۳٫۹ | ۲ |
| شرکتهای با احتمال ورشکستگی خیلی بالا | ۱۱۷۰۹۷٫۸۱۰۳ | ۵۰۱۷۹۸٫۴۶ | -۱۵۲۱۵۶۴ | ۲۰۵۰۳۰۰ | ۳ |
| F=1.133 , p=0.327 | |||||
با توجه به جدول بالا میانگین کیفیت سود در مرحله بلوغ پایین ترین مقدار با میانگین ۸۷۰۲٫۰۶ و انحراف معیار ۶۹۳۶۷۶٫۶ ، در مرحله رشد رتبه بعدی با میانگین ۱۸۴۸۸۹٫۶ با انحراف معیار ۴۱۴۳۳۷٫۲ و در مرحله تولد بیشترین مقدار را با میانگین ۱۹۷۵۱۱٫۸ و انحراف معیار ۵۳۹۷۱۰٫۵ را داشت ولی با توجه به نتیجه آنالیز واریانس انجام شده در سطح اطمینان ۹۵% این میانگین ها براساس این مدل تفاوت آماری معنی داری با یکدیگر نداشتند. با وجود مشاهده اینکه در شرکتهای ورشکسته در مقایسه با شرکتهای غیر ورشکسته بر اساس مدل پایداری سود، کیفیت سود کمتر است، ولی با توجه به نتیجه آزمون آماری آنالیز واریانس (F=1.133 , p=0.327 ) و مشاهده مقدار (P>0.05) این فرضیه تایید نمی گردد.
جدول ۱۱-۴ وضیعیت شرکتها از نظر ورشکستگی و کیفیت سود
| وضعیت شرکت | کیفیت سود | رتبه |
| شرکتهای با احتمال ورشکستگی خیلی کم | ۱۴۲۵۷۹٫۴۲۲۸ | ۱ |
| شرکتهای با احتمال ورشکستگی | ۱۳۴۳۹۳٫۹۰۹۲ | ۲ |
| شرکتهای با احتمال ورشکستگی خیلی بالا | ۱۱۷۰۹۷٫۸۱۰۳ | ۳ |
۲-۳-۴- نتایج حاصل از آزمون های آماری فرضیه دوم پژوهش
فرضیه۲: در شرکتهای ورشکسته در مقایسه با شرکتهای غیر ورشکسته بر اساس مدل سرمایه گذاری در دارائیهای سرمایه ای، کیفیت سود کمتر است.
برای بررسی تحلیلی این فرضیه نیازمند پیش فرضهای زیر هستیم:
۱) نرمال بودن توزیع متغیروابسته
نرمال بودن متغیروابسته به این معنا است که امید ریاضی خطاها صفر و واریانس آنها نیزثابت باشد. جهت بررسی نرمال بودن متغیر وابسته از آزمون کلموگروف اسمیرنف استفاده می گردد.
نرمال بودن باقیمانده های مدل رگرسیونی یکی از فرضهای رگرسیونی است که نشان دهنده اعتبار آزمونهای رگرسیونی است. درادامه با استفاده ازآزمون کلموگروف اسمیرنف نرمال بودن توزیع میزان سود سال دوره جاری بررسی شده است. ازآنجاکه نرمال بودن متغیرهای وابسته به نرمال بودن باقیمانده های مدل (تفاوت مقادیر برآوردی ازمقادیر واقعی) می انجامد، بنابراین پس لازم است نرمال بودن متغیر وابسته قبل از برآورد پارامترها کنترل شود و درصورت برقرار نبودن این شرط راه حل مناسبی برای نرمال نمودن آنها (ازجمله تبدیل نمودن آنها) اتخاذ نمود. فرض صفر و فرض مقابل در این آزمون به صورت زیر نوشته می شود:
H0: داده ها برای متغییر وابسته از توزیع نرمال پیروی می کند.
H1 : داده هابرای متغییروابسته از توزیغ نرمال پیروی نمی کند.
جدول ۱۲-۴ نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنوف برای نرمال بودن متغییر وابسته
| (E+1/TA) | |
| Chi-Square(a) | ۱۱۷٫۶۲۳ |
| Df | ۴۹۹ |
| Asymp. Sig. | ۱٫۰۰۰ |
چون مقدار P آزمون بیشتر از ۰٫۰۵ می باشد لذا متغییر وابسته از توزیع نرمال برخوردار است.
نمودار۲-۴ باقیمانده رگرسیون برای ارتباط متغییر وابسته با متغییرهای مستقل و متغییرهای کنترلی
نداشتن الگو در این نمودارها نشان دهنده همسانی واریانس است. جهت بررسی نداشتن نقاط پرت و تاثیر گذار نیز از نمودارهای پراکنش استفاده شده است.
وجود ارتباط خطی:
جهت بررسی وجود ارتباط خطی از شاخص هم خطی استفاده می گردد. هم خطی وضعیتی است که نشان می دهد یک متغیر مستقل تابعی خطی از سایر متغیر های مستقل است. اگر هم خطی در یک معادله رگرسیون بالا باشد، بدین معنی است که بین متغیرهای مستقل همبستگی بالایی وجود دارد و ممکن است با وجود بالا بودن ضریب تعیین r2 مدل دارای اعتبار بالایی نباشد. به عبارت دیگر، با وجود آن که مدل خوب به نظر می رسد ولی دارای متغیرهای مستقل معنی داری نمی باشد. در این تحقیق، برای بررسی همخطی از جدول همبستگی پیرسون بین متغیرهای مستقل استفاده شده است.
جدول ۱۳-۴ ارتباط خطی بین متغیرهای مستقل
Correlations
| (E+1/TA) | (E/TA) | R | z14 | Acc | div1 | ||
| (E+1/TA) | Pearson Correlation | ۱ | .۱۱۴(*) | .۰۰۰ | -.۳۱۳(**) | .۰۱۷ | .۰۰۱ |
| Sig. (2-tailed) | .۰۲۵ | .۹۹۸ | .۰۰۰ | .۷۱۸ | .۹۹۰ | ||
| N | ۴۳۰ | ۳۸۶ | ۴۲۹ | ۴۳۰ | ۴۳۰ | ۳۴۵ | |
| (E/TA) | Pearson Correlation | .۱۱۴(*) | ۱ | -.۰۴۶ | -.۰۳۴ | .۰۱۷ | -.۰۲۷ |
| Sig. (2-tailed) | .۰۲۵ | .۳۶۰ | .۵۰۱ | .۷۳۶ | .۶۲۲ | ||
| N | ۳۸۶ | ۴۰۴ | ۴۰۳ | ۴۰۴ | ۴۰۴ | ۳۲۶ | |
| R | Pearson Correlation | .۰۰۰ | -.۰۴۶ | ۱ | .۰۴۸ | -.۰۰۱ | .۰۱۳ |
| Sig. (2-tailed) | .۹۹۸ | .۳۶۰ | .۲۸۸ | .۹۸۵ | .۷۸۹ | ||
| N | ۴۲۹ | ۴۰۳ | ۴۹۹ | ۴۹۹ | ۴۹۹ | ۴۰۴ | |
| Eq | Pearson Correlation | -.۳۱۳(**) | -.۰۳۴ | .۰۴۸ | ۱ | -.۰۱۱ | -.۰۳۷ |
| Sig. (2-tailed) | .۰۰۰ | .۵۰۱ | .۲۸۸ | .۸۱۲ | .۴۶۱ | ||
| N | ۴۳۰ | ۴۰۴ | ۴۹۹ | ۵۰۰ | ۵۰۰ | ۴۰۴ | |
| Acc | Pearson Correlation | .۰۱۷ | .۰۱۷ | -.۰۰۱ | -.۰۱۱ | ۱ | .۰۰۶ |
| Sig. (2-tailed) | .۷۱۸ | .۷۳۶ | .۹۸۵ | .۸۱۲ | .۹۰۹ | ||
| N | ۴۳۰ | ۴۰۴ | ۴۹۹ | ۵۰۰ | ۵۰۰ | ۴۰۴ | |
| div1 | Pearson Correlation | .۰۰۱ | -.۰۲۷ | .۰۱۳ | -.۰۳۷ | .۰۰۶ | ۱ |
| Sig. (2-tailed) | .۹۹۰ | .۶۲۲ | .۷۸۹ | .۴۶۱ | .۹۰۹ | ||
| N | ۳۴۵ | ۳۲۶ | ۴۰۴ | ۴۰۴ | ۴۰۴ | ۴۰۴ |
از طرف دیگر برای بررسی و برآورد مدل کلی، از تحلیل پانلی استفاده شده است. دلیل استفاده از این روش به علت نوع ماهیت داده ها است. زیرا در تحلیل پانلی، داده ها به صورت مقطعی- زمانی گردآوری شده اند. در داده هایی که بدین صورت جمع آوری می شوند، استقلال مشاهدات حفظ نمی گردد؛ زیرا از هر شرکت در سال های مختلف چندین مشاهده وجود دارد که این مشاهدات به هم وابسته اند. به عبارت دیگر:
- در این تحلیل تعداد داده ها عبارت است از تعداد شرکت ها ضربدر تعداد سال ها.
فرض صفر و فرض مقابل برای معنی داری مدل های تحقیق به صورت زیر است:
ìH0: 1=2=3=….= =0
íH1: i ¹ ۰ , i=1.2.3.4,….
- حداقل یکی از ضرایب β صفر نیست.
برای اندازه گیری کیفیت سود براساس مدل پایداری سود از رگرسیون چند متغیره ذیل استفاده خواهد شد که طبق آن مورد انتظار است که ضریب سود سال جاری برای شرکتهایی که دارای روابط قوی تری بین سرمایه گذاری و سود خالص هستند بزرگتر باشد سود این شرکتها پایدارتر است طبق مدل زیر:
(Eit+1/TAt−۱) = α۰ + α۱(Eit/TAt−۱) + α۲EQit + α۳ R + α۴ ACCRUALS+ α۵ DIV +α۶ EQit (Eit/TAt−۱) +α۷ R (Eit/TAt−۱) + α۸ACCRUALS (Eit/TAt−۱) + α۹DIV(Eit/TAt−۱) + εit
در این مدل:
متغیر مستقل : نسبت کیفیت سود به دارائیهای شرکت به عنوان متغیر مستقل می باشد
متغیر وابسته : مجموع اقلام تعهدی، بازده سهام، سود سهام پرداختی و کیفیت سود
جدول ۱۴-۴ بررسی برخی از شاخصهای مرکزی جهت تحلیل فرضیه دوم
| Mean | Std. Deviation | Skewness | Kurtosis | |
| (E/TA) | .۱۶۷۱۲۷ | .۴۱۶۷۳۲۹ | ۸٫۴۰۰ | ۹۲٫۹۷۰ |
| (E+1/TA) | .۱۶۵۰۶۶ | .۴۰۴۱۹۷۵ | ۸٫۶۸۳ | ۹۸٫۸۹۳ |
| Acc | ۲۶۹۲۵٫۱۷۸۰۰۰ | ۱۰۱۱۸۷۲٫۷۳۴۵۶۶۰ | -۱۷٫۳۸۹ | ۳۷۳٫۱۳۱ |
| div1 | -۲۲۵۵۷۶٫۵۴۴۵۵۴ | ۷۵۷۴۰۳٫۹۴۰۱۷۰۰ | -۷٫۹۸۵ | ۸۷٫۰۱۸ |
| R | ۱٫۱۵۸۳۱۹ | ۱۶٫۲۶۵۳۳۷۹ | -۱٫۸۳۰ | ۸٫۶۴۴ |
| Eq | .۰۵۹۶۹۸ | .۹۳۱۲۰۹۵ | -۵٫۲۳۹ | ۳۴٫۲۷۲ |
جدول ۱۵-۴ ضرایب رگرسیون در مدل پایداری سود برای شرکتهای با احتمال ورشکستگی خیلی کم
| ضرایب | T | P | ||
| ۱ | (Constant) | .۰۷۷ | ۱٫۰۶۰ | .۲۹۱ |
| (E/TA) | .۴۱۶ | ۴٫۲۱۷ | .۰۰۰ | |
| Eq | .۰۱۱ | .۲۰۲ | .۸۴۰ | |
| Acc | -۲٫۶۷۰۰۸ | -۱٫۵۹۵ | .۱۱۴ | |
| Div | .۱۲۰ | .۵۰۴ | .۶۱۶ | |
| eq(E/TA) | .۰۰۲ | .۳۵۸ | .۷۲۱ | |
| r(E/TA) | ۳٫۸۹۰۰۰۷ | ۱٫۸۵۷ | .۰۶۶ | |
| acc(E/TA) | .۰۰۰ | .۱۵۸ | .۸۷۵ | |
| بازده دارایی | -.۰۱۱ | -.۱۵۷ | .۸۷۵ | |
| اهرم مالی | -.۰۰۶ | -.۲۱۲ | .۸۳۳ |
جدول۱۶-۴ بررسی ضرایب معادله رگرسون برای شرکتهای با احتمال ورشکستگی
| Model | Unstandardized Coefficients | Standardized Coefficients | T | Sig. | ||
| B | Std. Error | Beta | B | Std. Error | ||
| ۱ | (Constant) | .۱۷۱ | .۰۰۰ | . | . | |
| Acceta | ۱٫۹۸E-006 | .۰۰۰ | .۱۹۶ | . | . | |
| Diveta | .۵۰۹ | .۰۰۰ | .۸۸۹ | . | . | |
| logdaraie1 | -.۰۵۷ | .۰۰۰ | -.۳۳۲ | . | . | |
جدول ۱۷-۴ بررسی ضرایب معادله رگرسون برای شرکتهای با احتمال ورشکستگی خیلی بالا
| Model | ضرایب | T | Sig. | |
| ۱ | (Constant) | .۱۸۶ | .۴۹۴ | .۶۲۲ |
| (E/TA) | .۰۸۹ | ۱٫۳۱۷ | .۱۸۹ | |
| Eq | -.۰۱۸ | -.۴۹۹ | .۶۱۸ | |
| Acc | ۱٫۲۰E-007 | .۶۲۰ | .۵۳۶ | |
| Div | -.۰۴۱ | -.۱۱۳ | .۹۱۰ | |
| eq(E/TA) | -.۰۰۵ | -.۰۴۶ | .۹۶۳ | |
| r(E/TA) | .۰۰۷ | .۹۶۵ | .۳۳۵ | |
| acc(E/TA) | -۱٫۶۱E-007 | -.۲۲۹ | .۸۱۹ | |
| بازده دارایی | -.۰۰۳ | -۱٫۲۷۴ | .۲۰۴ | |
| اهرم مالی | .۰۴۳ | ۱٫۶۰۳ | .۱۱۰ | |
| اندازه شرکت | -.۰۲۹ | -.۵۸۶ | .۵۵۸ |
ضریب سود جاری
جدول ۱۸-۴ نتایج تحلیلی از فرضیه دوم تحقیق
| رتبه | ضریب سود جاری | وضعیت شرکتها |
| ۱ | ۰٫۰۲ | شرکتهای با احتمال ورشکستگی خیلی کم |
| ۳ | – | شرکتهای با احتمال ورشکستگی |
| ۲ | ۰٫۰۰۵- | شرکتهای با احتمال ورشکستگی خیلی بالا |
* هر چه که ضریب سود جاری () در معادلات رگرسیون بررسی شده در بالابرای شرکت هایی که دارای رابطه قوی تری بین سرمایه گذاری و سود خالص هستند، بزرگتر باشد؛ که نشان می دهد سود این شرکت ها پایدارتر است. که در شرکتهای با احتمال ورشکستگی خیلی بالا این ضریب یعنی پایداری سود منفی(۰٫۰۰۵-) و در شرکتهای با احتمال ورشکستگی خیلی کم مثبت بوده (۰٫۰۲) است. بنابر این در شرکتهای با احتمال ورشکستگی خیلی کم پایداری سود بالاتر از شرکتهای با احتمال ورشکستگی خیلی بالا می باشد بنابراین فرضیه دوم تحقیق براساس مدل رگرسیون چند متغیره که بیان می کند: “در شرکتهای ورشکسته در مقایسه با شرکتهای غیر ورشکسته بر اساس مدل سرمایه گذاری در دارائیهای سرمایه ای، کیفیت سود کمتر است.”، تایید می گردد.
۳-۳-۴- نتایج حاصل از آزمون های آماری فرضیه سوم پژوهش
فرضیه ۳- در شرکتهایی که کیفیت سود بالایی بر اساس مدل السون دارند ، احتمال ورشکستگی پائین تر است.
مدل اهلسون، برای بررسی فرضیه سوم عبارتست از:
Z=β۰+β۱A+β۲B+β۳C+β۴D+β۵E+β۶F+β۷G+β۸H+β۹I
A : لگاریتم (کل داراییها به شاخص تولید ناخالص ملی(GNP) بر مبنای ده؛
B نسبت کل بدهیها به کل داراییها؛
C: نسبت سرمایه در گردش به کل داراییها؛
D:نسبت بدهی جاری به دارایی جاری؛
