دانشکده مدیریت گروه حسابداری
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد
گرایش: حسابداری
عنوان:
تحلیلی بر عوامل مرتبط با تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در بازار سرمایه ایران
استاد راهنما :
دکتر مجید زنجیردار
استاد مشاور:
آقای مجید داود آبادی
پاییز ۱۳۸۹
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
متن پایان نامه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده: ۱
مقدمه: ۲
فصل اول: آلیات تحقیق
۱-۱ مقدمه ۵
۲-۱ بیان مسئله: ۶
۳-۱ اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق: ۸
۴-۱ اهداف تحقیق. ۹
۵-۱ چارچوب نظری تحقیق. ۱۰
۶-۱ مدل تحقیق و شیوه اندازه گیری متغیرها ۱۳
۷-۱ فرضیههای تحقیق: ۱۵
۸-۱ تعریف واژه های و اصطلاحات ۱۶
فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق
۱-۲- مقدمه ۱۹
۲-۲ مفهوم سود در سطح ساختار. ۲۱
۱-۲-۲ رویکرد معاملاتی در اندازه گیری سود ۲۱
۲-۲-۲ رویکرد فعالیت در اندازه گیری سود ۲۲
۳-۲ مفاهیم سود در سطح معانی (ارتباط با واقعیت های اقتصادی) ۲۲
۱-۳-۲ سود به عنوان معیار کارآیی. ۲۲
۲-۳-۲ سود حسابداری در مقایسه با سود اقتصادی. ۲۳
۴-۲ مفاهیم سود در سطح عمل ( نحوه استفاده از آن توسط استفاده کنندگان) ۲۵
۱-۴-۲ سود به عنوان وسیله ای برای پیش بینی. ۲۵
۲-۴-۲ رویکرد بازار سرمایه ۲۶
۵-۲ مفهوم سود جامع در گزارشهای مالی. ۲۷
۶-۲ سود حسابداری. ۲۷
۷-۲ سود و اهمیت آن به عنوان ابزار پیش بینی. ۲۷
۸-۲ حلقه های ارتباطی سود و قیمت سهام ۲۸
۱-۸-۲ ارتباط بین سود حسابداری آتی و سود حسابداری جاری. ۲۸
۹-۲ پیش بینی سودهای آتی از روی سودهای جاری. ۲۹
۱۰-۲ ارتباط بین سود و قیمت سهام ۲۹
۱۱-۲ سود خالص به عنوان عاملی برای پیش بینی وجوه نقد ۳۰
۱۲-۲ ارائه اطلاعات مربوط به جریان نقدی و پیش بینی آن. ۳۱
۱۳-۲ پیش بینی جریان های نقدی آینده ۳۲
۱۴-۲ معیارهای ارزیابی عملکرد مالی شرکت ها ۳۴
۲-۱۴-۲ معیارهای اقتصادی ارزیابی عملکرد شرکت ها ۳۹
۱۵-۲سود تقسیمی ((DPS. 40
۱۶-۲ پیشینه تحقیق. ۷۱
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
۱-۳ مقدمه ۸۴
۲-۳ روش تحقیق. ۸۴
۳-۳ جامعه مطالعاتی. ۸۵
۴-۳ مدل تحقیق و شیوه اندازه گیری متغیرها ۸۵
۵-۳ نمونه و نمونه گیری. ۸۸
۶-۳ قلمرو تحقیق. ۸۹
۷-۳ روش و ابزار گردآوری اطلاعات ۸۹
۸-۳ روش تجزیه و تحلیل اطلاعات ۹۰
۱-۸-۳ تحلیل همبستگی پیرسون و رگرسیون ساده خطی: ۹۰
۹-۳ روش تجزیه و تحلیل داده ها ۹۶
۱۰-۳ نرم افزار تحلیل آماری. ۹۸
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
۱-۴- مقدمه: ۱۰۰
۲-۴ شاخص های توصیفی متغیرها ۱۰۰
۳-۴ روش آزمون فرضیه ها ی تحقیق. ۱۰۲
۴-۴ تجزیه و تحلیل فرضیه های تحقیق. ۱۰۴
۱-۴-۴ بررسی فرض نرمال بودن متغیرها: ۱۰۴
۲-۴- ۴ خلاصه تجزیه وتحلیل ها به تفکیک هرفرضیه به شرح ذیل بیان می شود: ۱۰۵
۱-۲-۴-۴ تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه اصلی اول: ۱۰۵
۲-۲-۴-۴ تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه اصلی دوم ۱۰۸
۳-۲-۴-۴ تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه اصلی سوم ۱۱۲
-۲-۴-۴ تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه سه متغیر اصلی. ۱۶۸
-۲-۴-۴ تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه سه متغیر اصلی و سه متغیرکمکی. ۱۶۹
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
۱-۵-مقدمه: ۱۷۶
۲-۵- خلاصه تحقیق. ۱۷۶
۳-۵ نتایج آزمون فرضیه ها ۱۷۷
۱-۳-۵ نتایج فرضیه اصلی اول. ۱۷۷
۱-۱-۳-۵ نتایج فرضیه فرعی ۱-۱-۱٫ ۱۷۸
۲-۱-۳-۵ نتایج فرضیه فرعی ۲-۱-۱٫ ۱۷۸
۳-۱-۳-۵ نتایج فرضیه فرعی ۱-۲-۱٫ ۱۷۹
۴-۱-۳-۵ نتایج فرضیه فرعی ۲-۲-۱٫ ۱۷۹
۵-۱-۳-۵ نتایج فرضیه فرعی ۱-۳-۱٫ ۱۸۰
۶-۱-۳-۵ نتایج فرضیه فرعی ۲-۳-۱٫ ۱۸۰
۲-۳-۵ نتایج فرضیه اصلی دوم ۱۸۰
۱-۲-۳-۵ نتایج فرضیه فرعی ۱-۱-۲٫ ۱۸۱
۲-۲-۳-۵ نتایج فرضیه فرعی ۲-۱-۲٫ ۱۸۱
۳-۲-۳-۵ نتایج فرضیه فرعی ۱-۲-۲٫ ۱۸۲
۴-۲-۳-۵ نتایج فرضیه فرعی ۲-۲-۲٫ ۱۸۲
۵-۲-۳-۵ نتایج فرضیه فرعی ۱-۳-۲٫ ۱۸۳
۶-۲-۳-۵ نتایج فرضیه فرعی ۲-۳-۲٫ ۱۸۳
۳-۳-۵ نتایج فرضیه اصلی سوم ۱۸۳
۱-۳-۳-۵ نتایج فرضیه فرعی ۱-۱-۳٫ ۱۸۴
۲-۳-۳-۵ نتایج فرضیه فرعی ۲-۱-۳٫ ۱۸۴
۳-۳-۳-۵ نتایج فرضیه فرعی ۱-۲-۳٫ ۱۸۵
۴-۳-۳-۵ نتایج فرضیه فرعی ۲-۲-۳٫ ۱۸۵
۵-۳-۳-۵ نتایج فرضیه فرعی ۱-۳-۳٫ ۱۸۶
۶-۳-۳-۵ نتایج فرضیه فرعی ۲-۳-۳٫ ۱۸۶
۴-۳-۵ نتایج سه متغیراصلی و متغیر وابسته ۱۸۷
۵-۳-۵ نتایج سه متغیراصلی و سه متغیرمجازی با متغیر وابسته ۱۸۷
۴-۵ نتیجه گیری کلی تحقیق. ۱۸۸
۵-۵ پیشنهادها ۱۸۹
۱-۵-۵ پیشنهادهایی مبتنی بر یافته های فرضیات پژوهش ۱۸۹
۲-۵-۵ سایر پیشنهادها ۱۹۱
۳-۵-۵ پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی. ۱۹۱
۶-۵ محدودیت های تحقیق. ۱۹۲
پیوست ها
پیوست الف مربوط به نام شرکت های نمونه آماری. ۱۹۵
منابع و ماخذ
منابع فارسی: ۲۰۱
منابع لاتین: ۲۰۵
منابع اینترنتی. ۲۰۶
جدول (۱- ۱) تحقیقات انجام شده ۱۱
جدول ۱-۲ مراحل محاسبه تا پرداخت سود سهام ۴۸
جدول ۱-۴: شاخص های توصیف کننده متغیرها تحقیق، شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع (Statistics) 101
جدول ۲-۴ آزمون کلموگروف – اسمیرنوف K-S)) 105
جدول شماره (۳-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود آتی و تغییرات سود تقسیمی. ۱۰۶
جدول شماره (۴-۴) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 106
جدول شماره (۵-۴) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 107
جدول شماره (۶-۴) : آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون. ۱۰۸
جدول شماره (۷-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده وآزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سودآتی و سودهرسهم ۱۰۹
جدول شماره (۸-۴) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 110
جدول شماره (۹-۴) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 110
جدول شماره (۱۰-۴) : ارزش آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون. ۱۱۱
جدول شماره (۱۱-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سودآتی و تغییرات سود هر سهم ۱۱۲
جدول شماره (۱۲-۴) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 113
جدول شماره (۱۳-۴) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 113
جدول شماره (۱۴-۴) : آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون. ۱۱۴
جدول شماره (۱۵-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند. ۱۱۵
جدول شماره (۱۶-۴) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 116
جدول شماره (۱۷-۴) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 117
جدول شماره (۱۹-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند. ۱۱۸
جدول شماره (۲۰-۴) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 119
جدول شماره (۲۱-۴) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 120
جدول شماره (۲۳-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند. ۱۲۱
جدول شماره (۲۴-۴) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 122
جدول شماره (۲۵-۴) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 123
جدول شماره (۲۷-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند. ۱۲۴
جدول شماره (۲۸-۴) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 125
جدول شماره (۲۹-۴) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 126
جدول شماره (۳۱-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان بالاتری دارند ۱۲۷
جدول شماره (۳۲-۴) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 128
جدول شماره (۳۳-۴) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 129
جدول شماره (۳۵-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند. ۱۳۰
جدول شماره (۳۶-۴) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 131
جدول شماره (۳۷-۴) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 131
جدول شماره (۳۹-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند. ۱۳۳
جدول شماره (۴۰-۴) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 134
جدول شماره (۴۱-۴) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 134
جدول شماره (۴۳-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند. ۱۳۶
جدول شماره (۴۴-۴) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 137
جدول شماره (۴۵-۴) : ضرایب معادله رگرسیون () ۱۳۷
جدول شماره (۴۶-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند. ۱۳۹
جدول شماره (۴۷-۴) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 140
جدول شماره (۴۸-۴) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 140
جدول شماره (۵۰-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند. ۱۴۲
جدول شماره (۵۱-۴) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 143
جدول شماره (۵۲-۴) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 143
جدول شماره (۵۴-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری دارند. ۱۴۵
جدول شماره (۵۵-۴) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 146
جدول شماره (۵۶-۴) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 146
جدول شماره (۵۸-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند. ۱۴۷
جدول شماره (۵۹-۴) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 148
جدول شماره (۶۰-۴) : ضرایب معادله رگرسیون. ۱۴۹
جدول شماره (۶۲-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی بالاتری دارند. ۱۵۰
جدول شماره (۶۳-۴) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 151
جدول شماره (۶۴-۴) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 152
جدول شماره (۶۶-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که پیش بینی جریان های نقدی پایین تری دارند. ۱۵۳
جدول شماره (۶۷-۴) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 154
جدول شماره (۶۸-۴) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 155
جدول شماره (۷۰-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری بالایی دارند. ۱۵۶
جدول شماره (۷۱-۴) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 157
جدول شماره (۷۲-۴) : ضرایب معادله رگرسیون. ۱۵۸
جدول شماره (۷۴-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به دفتری پایینی دارند. ۱۵۹
جدول شماره (۷۵-۴) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 160
جدول شماره (۷۶-۴) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 161
جدول شماره (۷۸-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام بالاتری دارند. ۱۶۲
جدول شماره (۷۹-۴) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 163
جدول شماره (۸۰-۴) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 164
جدول شماره (۸۲-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام پایینی دارند. ۱۶۵
جدول شماره (۸۳-۴) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 166
جدول شماره (۸۴-۴) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 166
جدول شماره (۸۶-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سه متغیرمستقل تغییرات سود تقسیمی ،سودهر سهم،تغییرات سود هر سهم و تغییرات سود آتی به طور کلی ۱۶۸
جدول شماره (۸۷-۴) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) 168
جدول ۸۸-۴٫ خلاصه یافته های رگرسیون چند گانه(متغیرهای اصلی) به روش Enter 168
جدول شماره (۸۹-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سه متغیرمستقل تغییرات سود تقسیمی ،سودهر سهم،تغییرات سود هر سهم و سه متغیر مجازی قابلیت پیش بینی جریان های نقدی،نسبت ارزش بازار به دفتری ، بازده حقوق صاحبان سهام با تغییرات سود آتی به طور کلی. ۱۶۹
جدول شماره (۹۰-۴) : ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) 170
جدول ۹۱-۴٫ خلاصه یافته های رگرسیون چند گانه(متغیرهای اصلی و مجازی) به روش Enter 170
جدول ۹۲-۴٫ خلاصه یافته های حاصل از بررسی ۱۲ فرضیه مورد نظر در رگرسیون متغیره ۱۷۲
جدول۹۳- ۴٫ برازش رگرسیون چند گانه و تفکیکی از کلیه متغیر های تحقیق. ۱۷۴
نمودار ۱-۲ نحوه محاسبه استهلاک در اقتصاد و حسابداری. ۲۴
نمودار ۲-۲ ـ عایدات ، سرمایه گذاری و منابع مالی جدید ۶۱
نمودار (۳-۲ ) درصد نرخ تنزیل به نسبت سود باقیمانده ۶۵
چکیده:
هدف این پژوهش بررسی روابط بین تغییرات سود تقسیمی، سود هر سهم و تغییرات سود هر سهم با تغییرات سود آتی است.در این تحقیق اطلاعات مربوط به ترازنامه،سودوزیان و گردش وجوه نقد ۱۰۰ شرکت فعال در بورس اوراق بهادار تهران برای سال های مالی ۱۳۸۰ الی ۱۳۸۵ مورد استفاده قرار گرفته است.برای مشخص شدن روابط ، ۱۲ فرضیه طرح و برای آزمون آنها ازآزمون همبستگی و رگرسیون استفاده گردید.فرضیه ها بر اساس میزان همبستگی روابط بین تغییرات سود تقسیمی، سود هر سهم و تغییرات سود هر سهم با تغییرات سود آتی برای شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی ، نسبت ارزش بازار به دفتری و بازده حقوق صاحبان سهام مختلفی دارند ،طرح گردید.نتایج تحقیق نشان می دهد که بین تغییرات سود تقسیمی ، سود هرسهم وتغییرات سود هر سهم برای شرکت هایی که ارزش بازار به دفتری بالاتر ، بازده حقوق صاحبان سهام بالاتر و همچنین قابلیت پیش بینی جریان نقدی پایین تری دارند، رابطه قوی تری با تغییرات سود آتی وجود دارد. که از بین متغیرهای اصلی سود هر سهم و از میان متغیرهای مجازی ارزش بازار به دفتری اثر بهتری بر تغییرات سود آتی دارد.همچنین مقدار ضریب هم بستگی (R) از ۰٫۴۹۰ برای سه متغیر اصلی به ۰٫۶۲۱ برای مجموع متغیرهای اصلی و مجازی افزایش یافت ، که این نشان دهنده مناسب بودن انتخاب متغیرهای مجازی مذکور می باشد.
واژه های کلیدی: تغییرات سود تقسیمی، تغییرات سود هر سهم ، تغییرات سود آتی، ارزش بازار به دفتری، بازده حقوق صاحبان سهام.
مقدمه:
با توجه به اینکه اقتصاد ایران دارای نوسانات شدید می باشد و سرمایه ها عمدتاَ بسوی سفته بازی سوق داده می شوند لذا بوجود آوردن شرایطی که سرمایه گذاران از میان گزینه های مختلف سرمایه گذاری ، سرمایه گذاری بر روی اوراق بهادار و سهام شرکت ها را برگزینند ، دارای اهمیتی خاص می باشد. به عبارت دیگر با شناخت بهتر عوامل موثر بر عرضه و تقاضای سهام، در بورس اوراق بهادار،که منجر به شفاف سازی بیشتر بورس می گردد، موجبات انتقال سرمایه، از فعالیت های غیرمولد به سمت فعالیت های تولیدی مولد و ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی فراهم خواهد شد.تئوری علامت دهی سود سهام براین اساس استوار است که مدیریت یک شرکت در مورد چشم انداز آینده شرکت نسبت به سهامداران شرکت از اطلاعات بیشتری برخورداراست.بر اساس این تئوری اگر شرکت سود سهام بیشتری نسبت به آنچه توسط بازار پیش بینی شده است اظهار کند،این موضوع ممکن است نشانه این باشد که چشم انداز مالی آینده شرکت روشن تر از وضعیت مورد انتظار آن است. اگر مدیران یک شرکت تئوری علامت دهی را باور داشته باشند ، همیشه در مورد پیام قابل استنتاج از تصمیم تقسیم سودشان که به سرمایه گذاران می رسد بسیار محتاط خواهد بود.حتی اگر شرکت برخی فرصت های سرمایه گذاری جذاب داشته باشد که ملزم به نگهداری سود برای تامین مالی آن باشد،مدیریت ممکن است اگر قبول این فرصت ها منجر به جلوگیری از پرداخت سود سهام مورد انتظار سرمایه گذاران و ارسال پیام نامساعد به بازار باشد ،از آن ها صرف نظر کند.بنابراین به نظر می رسد اگر شرکتی تصمیمی در زمینه تقسیم سود اتخاذ کند،آن دسته از سرمایه گذاران که سلیقه آنها هماهنگ با سیاست تقسیم سود شرکت است و آن دسته از سرمایه گذاران که این سیاست را به عنوان یک خبر خوب تلقی می کنند ، اقدام به خرید سهام می کنند و تا زمانی که این سیاست تغییر نکند ، سهامدار شرکت باقی خواهند ماند. در واقع اعلام سود سهام حاوی اطلاعاتی در مورد چشم انداز آتی شرکت است.بنابراین عکس العمل بازار در تاریخ اعلام ، آزمونی برای محتوای اطلاعاتی و علامت دهی سود سهام است.این پژوهش با توجه به فرضیه علامت دهی به دنبال بررسی و شناخت روابط بین تغییرات سود تقسیمی، سود هر سهم و تغییرات سود هر سهم با تغییرات سود آتی و با در نظر گرفتن متغیرهایی چون قابلیت پیش بینی جریان های نقدی ،ارزش بازار به دفتری و بازده حقوق صاحبان سهام می باشد. لذا می توان انتظار داشت که سرمایه گذاران بازار سرمایه کشور، با شناخت بهتر اثرات تغییرات سود تقسیمی، سود هر سهم و تغییرات سود هر سهم ، در مورد سودهای آتی صنایع مختلف ، اقدام به سرمایه گذاری در سهام شرکت هایی نمایند که کسب حداکثر بازدهی را برای آنها میسر سازد و این امر باعث رونق بازار سرمایه و اقتصاد کشور گردد.در این راستا نحوه عملکرد مدیرانی که توانسته باشند علاوه بر حفظ کارائی عوامل مختلف در عملکرد شرکت ، توان سودآوری شرکت را نیز افزایش دهند و از طریق افزایش ارزش شرکت و اجرای پروژه‌های دارای ارزش فعلی خالص مثبت، بر ثروت سهامداران بیافزایند حایز اهمیت است.
مقدمه
وظیفه بورس اوراق بهادار، ایجاد بازاری منظم و دائمی برای خرید و فروش انواع اوراق بهادار است که از آن طریق جذب سرمایه‌های مردمی توسط شرکت ها، امکان‌پذیر باشد. این وظیفه وقتی به نحو صحیح انجام میشود که بازار به شکل یک بازار رقابت کامل عمل کرده و از درجه تخصصی بالایی برخوردار باشد. یکی از ویژگی های اساسی رقابت کامل، در دسترس بودن اطلاعات کامل به صورت رایگان و به سرعت و سهولت است. اگر قرار باشد مردم به میل خود سرمایه‌گذاری کنند باید اطلاعات مربوط به طور کامل و شفاف در اختیار مردم قرار داده شود. بورس باید حائز شرایطی باشد که در هر لحظه بتواند اطلاعات را بطور دقیق منتشر کرده و با تفسیر آن در ویژگی های مورد نظر سرمایه‌گذاران، در هر لحظه ارزیابی صحیح از وضع و عملکرد اقتصادی شرکت ها و همچنین قیمت سهام آنها ارائه دهد. قانون، مقررات و ضوابط بورس نیز باید برای تامین امنیت فعالیت در این بازار و حفاظت از منافع سرمایه‌گذاری عمل کند. از عمده‌ترین استفاده‌کنندگان اطلاعات شرکت‌های سهامی در بورس، سرمایه‌گذاران بالقوه در سهام شرکتها هستند. این گروه معمولا اطلاعات مورد نظر خود را از طریق بورس بدست می‌آورند. بنابراین سهامداران و سرمایه‌گذاران از بازار سرمایه این انتظار را دارند که صحت اطلاعات واصله توسط شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را مورد تایید قرار دهد تا آنها به مزایای خرید و نگهداری و فروش سهام خود نائل شوند. سهامداران و سرمایه‌گذاران برای ارزیابی شرکتها از فاکتورهای مختلفی استفاده می‌نمایند که از آن جمله، سود هر سهم [۱]EPS و سود تقسیمی [۲]DPS میباشد که تغییرات آنها می‌تواند اطلاعاتی درباره وضعیت و عملکرد شرکت در حال و آینده بدهد. بازار سرمایه هم مانند دیگر بازارها شامل تعدادی خریدار و فروشنده است که رقابت بین فروشندگان باعث افزایش کارائی عملکرد شرکت ها میشود و نشانه این کارائی شرکت، در استفاده بهینه از سرمایه فراهم شده، افزایش سود و سودآوری آن شرکت منعکس خواهد شد.
سود تقسیمی و سود هر سهم میتوانند بعنوان عواملی برای کنترل و ارزیابی عملکرد مدیریت شرکت توسط سهامداران باشند.
عملکرد مدیری مطلوب و مورد پسند سهامداران است که توانسته باشد علاوه بر حفظ کارائی عوامل مختلف در عملکرد شرکت ، توان سودآوری شرکت را نیز افزایش داده باشد و از طریق افزایش ارزش شرکت و اجرای پروژه‌های دارای ارزش فعلی خالص مثبت، بر ثروت سهامداران افزوده باشد. همچنین رابطه بین سود تقسیمی و سود هر سهم نشان‌دهنده سیاست تقسیم سود شرکت است . سیاست تقسیم سود می‌تواند باعث جذب سهامداران جدیدی برای شرکت شوداین سوال که آیا تغییرات سود تقسیمی اطلاعاتی را درباره تغییرات سودهای آتی شرکت ها در بر دارد؟ موضوعی است که توجه زیادی را در تحقیقات، به خود جلب نموده است و به عنوان آزمونی از فرضیه علامت دهی سود تقسیمی نگریسته می شود.فرضیه علامت دهی سود تقسیمی بیانگر این موضوع است که تغییرات سود تقسیمی با خود اطلاعاتی را درباره سود آوری آتی شرکت در بر دارد. به طوری که مدیران شرکت ها به منظور انتقال چشم انداز روشن سود آوری و جریان های نقدی مثبت تر اقـدام به افزایش سود تقسیمی می نمایند. در این تحقیق فرضیه علامت دهی سود تقسیمی با در نظر گرفتن آثار متغیرهایی نظیر قابلیت پیش بینی جریان های نقدی،نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری و بازده حقوق صاحبان سهام بررسی و آزمون شده است.
در فصل اول پس از بیان مسئله ، اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق و اهداف تحقیق را بیان نموده و سپس چارچوب نظری ، مدل تحلیلی و فرضیه تحقیق را ارائه می نمائیم.
۲-۱ بیان مسئله:
سود سهام بازده ای است که سهامداران عادی در قبال سرمایه گذاری که در شرکت انجام داده اند از شرکت دریافت می کنند . هر شرکتی که در دوره جاری سود سهام پرداخت نکـند این عمل شرکت بدان معنی است که، سود را دوباره در شرکت سرمایه گذاری می کند تا ایجاد منفعت کند و به این ترتیب توانائی شرکت را جهت پرداخت سود سهام در آینده افزایش دهد.
با توجه به فرضیه محتوای اطلاعاتی یا علامت دهی، آغاز پرداخت سود سهام توسط یک شرکت و یا افزایش قابل توجه سود سهام توسط شرکت، می تواند پیام های متفاوتی از دید سهامداران مختلف داشته باشد. پرداخت سود کم باعث کاهش عدم اطمینان سرمایه گذاران نسبت به دریافت بازده سرمایه شان می شود و همان طور که در فرضیه علامت دهی عنوان شد افزایش سود سهام از دید سرمایه گذاران نشانه توانایی سود آوری آتی شرکت بوده و به عنوان یک خبر خوب مبنی بر روشن بودن افق آینده شرکت از دید مدیریت تفسیر می شود. از طرفی برخی سرمایه گذاران ممکن است افزایش سود سهام را نشانه در دست نبودن فرصت های سرمایه گذاری و رشد و توسعه و یا عدم استفاده شرکت از این فرصت ها دانسته و در نتیجه افزایش سود سهام از دید آنها علامت مثبتی نیست. این دسته احتمالاً به فروش سهام این شرکت ها اقدام خواهند کرد. به عبارتی نوع تصمیم شرکت در توزیع سود و یا توزیع نکردن آن می تواند در حجم معاملات سهام شرکت و ساختارسهامداران آن مؤثر باشد. احتمال دیگری نیز وجود دارد و آن این که سرمایه گذاران نسبت به سود سهام بی تفاوت باشند و به خصوص با توجه به هزینه معاملات ، نسبت به آن عکس العملی نشان ندهند.(خوش طینت و حاجیان ، ۱۳۸۷ ،ص ۵-۴)
این موضوع که آیا تغییرات سـود تقسیمی حاوی اطلاعـاتی در رابطه با سود های آتـی می باشد،یکی ازسوالاتی است که توجه پژوهشگران بسیاری را به خود جلب نموده است. و به عنوان آزمونی از فرضیه اطلاع دهی سود تقسیمی مطرح شده است. در رابطه با اعتبار تجربی فرضیه علامت دهی سود تقسیمی یک نوع عدم توافق جمعی وجود دارد. به گونه ای که گروهی از پژوهشگران اعتقاد به وجود یک رابطه مثبت و مهم مابین تغییرات سود تقسیمی و سود های آتی داشته و گروهی دیگراعتقاد به عدم وجود رابطه دارند .
یکی از فرضیات مهم حسابداری که در دهه های اخیر توجه زیادی را به خود جلب نموده است، فرضیه علامت دهی سود تقسیمی می باشد. طی سالیان متمادی پژوهشگران مختلفی فرضیه علامت دهی را، که بیانگر وجود یک رابطه مابین اعلام و پرداخت سود و پیش بینی سود های آتی است،را با در نظر گرفتن متغیرهای مختلفی همچون قابلیت پیش بینی جریان های نقدی،نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری ، و بازده های گذشته مورد بررسی و کنکاش قرار داده اند.
قابلیت پیش بینی جریانهای نقدی یکی از عوامل تعیین کننده کیفیت سود است، موضوعی که در سال های اخیر توجه زیادی را به خود جلب نموده است . یکی از مواردی که در بیانیه مفهومی هیئت استانداردهای حسابداری مالی به عنوان اهداف زیربنایی گزارشکری مالی مطرح شده، توانایی پیش بینی سود با توجه به جریان های نقدی آتی می باشد.نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری ، متغیری که از آن به طور وسیع در حسابداری و علوم مالی به منظور ثبت درک بازار از فرصت های رشد آتی استفاده می شود نیز بر فرضیه علامت دهی سود تقسیمی تاثیر گذار است.
بازده حقوق صاحبان سهام،یکی از متغیرهایی که به طور وسیعی توسط سهامداران جهت انجام سرمایه گذاری ها استفاده می شود نیز بر فرضیه علامت دهی سود تقسیمی تاثیر گذار است.در اکثر تحقیقاتی که تاکنون انجام شده است، ارتباط مابین جنبه ای از کیفیت سود و رفتار پرداخت سود تقسیمی و آثار اطلاعیه ها رامورد بررسی قرار داده اند. در حالی که هدف ما در این تحقیق پاسخ به سوالات زیر است:
۱) آیا بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی رابطه وجود دارد؟
۱-۱) آیا رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی مختلفی دارند ، متفاوت است؟
۲-۱) آیا رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری مختلفی دارند ، متفاوت است؟
۳-۱) آیا رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام مختلفی دارند ، متفاوت است؟
۲) آیا بین سود هرسهم و تغییرات سود آتی رابطه وجود دارد؟
۱-۲) آیا رابطه بین سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی مختلفی دارند ، متفاوت است؟
۲-۲) آیا رابطه بین سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری مختلفی دارند ، متفاوت است؟
۳-۲) آیا رابطه بین سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام مختلفی دارند ، متفاوت است؟
۳) آیا بین تغییرات سود هرسهم و تغییرات سود آتی رابطه وجود دارد؟
۱-۳) آیا رابطه بین تغییرات سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که قابلیت پیش بینی جریان های نقدی مختلفی دارند ، متفاوت است؟
۲-۳) آیا رابطه بین تغییرات سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری مختلفی دارند ، متفاوت است؟
۳-۳) آیا رابطه بین تغییرات سود هرسهم و تغییرات سود آتی در شرکت هایی که بازده حقوق صاحبان سهام مختلفی دارند ، متفاوت است؟
